Ankieta jest częścią projektu naukowo-badawczego „Wpływ kompetencji młodych dorosłych na umiejętność oceny rzetelności informacji w mediach”, prowadzonego przez prof. dr hab. Agnieszkę Ogonowską oraz dr hab. Agnieszę Walecką-Rynduch, prof. UP.

Cel naukowy projektu

Współcześnie interaktywne media elektroniczne pełnią rolę posttradycyjnych instytucji edukacyjnych i stanowią podstawowe źródło informacji na temat świata społecznego. Dostępność do różnych źródeł informacji i baz danych jest ograniczona jedynie przez parametry techniczne (na przykład przepustowość łącza), poznawcze (na przykład zasoby pamięci, zakres uwagi, poziom koncentracji), zdrowotne (na przykład stopień sprawności intelektualnej i/lub fizycznej, poziom funkcjonowania narządów zmysłu) i medialno-kulturowe (kompetencje językowe, komunikacyjne, medialne, cyfrowe, informacyjne i/lub kulturowe wzorce korzystania z mediów).

Dodatkowo, za sprawą social mediów „informacja” jest wytwarzana i przetwarzana przez samych użytkowników poza kontrolą jakichkolwiek instytucji czy osób pełniących rolę selekcjonera, recenzenta czy cenzora.

Odbiorcy treści medialnych, pomimo pierwotnych deklaracji, że weryfikują treści, które znajdują w przestrzeni internetu, jak wskazują dostępne badania, nieczęsto to czynią. Dywersyfikacja mediów i źródeł informacji staje się więc iluzją nadmiaru.

Medialno-kulturowe wzorce korzystania z mediów powodują, że młodzi dorośli wykorzystują informacje bezkrytycznie i – na tej podstawie – podejmują wiele kluczowych decyzji dotyczących sfery ich życia indywidualnego, ale także społecznego (w wymiarach: lokalnym/regionalnym; krajowym; ogólnoeuropejskim; globalnym). Sytuacja ta jest typowa dla tak zwanej kultury uczestnictwa (partycypacji), zwanej również kulturą WEB 3.0, w której istotną rolę odgrywają prosumenci oraz oddolne inicjatywy oparte na networkingu oraz działalności amatorskiej.

Dla badania istotne jest przede wszystkim to, w jakim stopniu i jak często użytkownicy (młodzi dorośli) wykorzystują różne media do oceny wiarygodności przekazu/informacji. Innymi słowy, czy wykorzystują do tego celu tak zwaną dywersyfikację źródeł, a jeśli tak, to według jakiego klucza (strategie działania, częstotliwość tego typu działań).

Młody dorosły, (osoba w przedziale wiekowym 18–23 lata), to aktywny uczestnik różnych przestrzeni medialnych, głównie internetu, który funkcjonuje jako potencjalny konsument i decydent w ramach społeczeństwa obywatelskiego. Uczestnikami badania będą młodzi dorośli (dobór próby: próba systematyczna), którzy są studentkami i studentami krakowskich uczelni państwowych (kierunki humanistyczne i społeczne). W pierwszej kolejności zapraszamy do badania studentów Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.

Cel badań

1. rozpoznanie rzeczywistych strategii oceny wiarygodności medialnych informacji oraz narracji, w tym (tzw. sfingowanych informacji, ang. fake news) i tekstów reprezentujących gatunki hybrydycznych (mock-genres) przez młodych dorosłych w przestrzeni mediów cyfrowych, platform internetowych i mediów społecznościowych;
2. opis i interpretacja przemian, które zachodzą w medialno-informacyjnej przestrzeni postprawdy. Próba definicji tej przestrzeni oraz zjawisk kulturowych i społecznych jej towarzyszących.

Pod uwagę brana jest tylko polska przestrzeń medialna. Procesy zachodzące w tym zakresie w Polsce różnią się od innych krajów Europy Zachodniej. Przyczyn takiego stanu rzeczy należy upatrywać nie tyle w dostępności do samego medium, co w niskim poziomie (lub nawet całkowitym braku) edukacji medialnej w polskich szkołach.

Istotna jest także kwestia kulturowych wzorców korzystania z mediów interaktywnych i sieciowych w Polsce. Ich specyfika wynika także z realnego braku lub niedostatku treści związanych z kształceniem kompetencji językowych, komunikacyjnych, medialnych, cyfrowych i informacyjnych na różnych etapach edukacji formalnej. W Polsce w dużym stopniu zależy to od poziomu innowacyjności, kreatywności i zaangażowania samych nauczycieli, aniżeli od oświatowych rozporządzeń oraz oficjalnych treści kształcenia (zapisów w podstawie programowej).

W ramach projektu przeprowadzone zostaną interdyscyplinarne badania jakościowe, z obszaru nauk humanistycznych i społecznych.

Hipotezy badawcze

• (H1): Ocena wiarygodności mediów zależy od poziomu kompetencji językowych, komunikacyjnych, medialnych, cyfrowych i informacyjnych odbiorców/użytkowników komunikatów.
• (H2): Wzrost poziomu kompetencji językowych, komunikacyjnych, medialnych, cyfrowych i informacyjnych wpływa pozytywnie na umiejętność krytycznego myślenia w odniesieniu do analizy informacji, serii informacji i narracji medialnych.
  
  
  

Badanie

Badanie wraz z opisem dostępne jest w aplikacji Microsoft Teams (kod zespołu: 1i33gtm).