Akty powołania do Rady Naukowej Instytutu wręczył Premier Mateusz Morawiecki podczas uroczystości w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w Warszawie. Ideą przyświecającą Instytutowi De Republica, który zaingiurował swoją działalność 22 lutego 2021 roku, jest wzmocnienie i rozbudowa polskiego zaplecza naukowego. Rola Instytutu to między innymi stworzenie przestrzeni służącej wymianie myśli, a także uformowanie ośrodka badawczego będącego nowoczesnym centrum naukowo-wydawniczym. Przedmiotem funkcjonowania Instytutu będzie działalność wydawnicza, badawcza i popularyzatorska w zakresie nauk humanistycznych i społecznych (nauk prawnych, historii, socjologii, politologii, filozofii, psychologii społecznej i antropologii).
Rada Naukowa, w skład której wszedł prof. dr hab. Piotr Borek, skupia rozpoznawalnych w środowisku naukowym akademików, którzy nadawać będą ton działaniom Instytutu i stanowić rękojmię jakości działań placówki. Choć nominalnie Rada jest organem doradczym, posiada szerokie i daleko idące uprawnienia, w tym między innymi opiniowanie propozycji wydawniczych, opiniowanie wniosków w sprawie stałej współpracy Instytutu z innymi podmiotami, a także zatwierdzanie kierunków działalności naukowej.
Główne zadania Instytutu De Republica to prowadzenie działalności wydawniczej i dokumentacyjnej; współpraca ze środowiskiem naukowym, w tym szkołami wyższymi oraz instytucjami działającymi na rzecz rozwoju polskiej nauki; promowanie w Polsce i za granicą polskiej nauki, w tym we współpracy z organami władzy publicznej; prowadzenie badań i analiz na tematy zlecone zarówno przez organy władzy publicznej, jak i podmioty komercyjne, a także działania własne; wybieranie w drodze konkursów finansowania grantów na badania podstawowe i wdrożeniowe; organizowanie i prowadzenie krajowych i międzynarodowych konferencji, seminariów oraz zespołów roboczych; organizowanie projektów edukacyjnych i szkoleniowych; prowadzenie i rozwijanie baz danych związanych z przedmiotem działalności Instytutu.