Seminarium naukowe „Budżet partycypacyjny na świecie”

21 lutego 2020 roku odbędzie się ogólnopolskie seminarium naukowe organizowane przez Katedrę Polityk Publicznych. Spotkanie wpisuje się w działania podejmowane w ramach projektu finansowanego przez NCN „Ewolucja budżetu obywatelskiego w Polsce – w kierunku deliberacji czy plebiscytu?”, realizowanego przez zespół pracowników Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie pod kierownictwem prof. dr. hab. Jacka Sroki.

Celem seminarium jest wymiana myśli i doświadczeń związanych z konceptualizacją, badaniem oraz praktykowaniem budżetów partycypacyjnych (BP) na świecie. Tematyka jest istotna i aktualna, a samo budżetowanie partycypacyjne to coraz popularniejsza metoda partycypacji, ale i głębszy proces, dzięki któremu obywatele są angażowani bezpośrednio w podejmowanie decyzji budżetowych, najczęściej na poziomie lokalnym. Zaangażowanie mieszkańców zwykle obejmuje identyfikowanie potrzeb i ustalanie priorytetów, a następnie głosowanie nad konkretnymi propozycjami. Budżet partycypacyjny po raz pierwszy wypracowano w brazylijskim Porto Alegre w 1989 roku, jako innowacyjną reformę mającą na celu rozładowanie napięć powstałych na tle poważnych nierówności społecznych występujących w mieście. Rozwiązanie to rozprzestrzeniło się na całym świecie. Chociaż specyfika działania procesu PB różni się w zależności od kontekstu, w którym jest realizowany. Większość procesów PB (choć nie wszystkie) wykazuje cztery podstawowe podobieństwa: członkowie społeczności lokalnej (mieszkańcy) identyfikują problemy i proponują konkretne rozwiązania; wybrani delegaci opracowują pomysły; mieszkańcy głosują, które propozycje sfinansować; władze realizują wybrane zadania. W latach 90. PB rozprzestrzenił się w Brazylii i Ameryce Łacińskiej, a obecnie jego przykłady można znaleźć w każdym regionie świata. Rozprzestrzenianiu budżetowania partycypacyjnego towarzyszyła dywersyfikacja jego form, które odzwierciedlają specyficzne uwarunkowania danego regionu. Pojawiały się także nowe koncepcje oraz modele PB, niekiedy znacznie od siebie odległe. Nie wszystkie też warianty PB są skuteczne, a dodatkowym problemem jest ważenie ich wpływu, wymagające uwzględniania wyszukanych zmiennych. Mogą one obejmować miedzy innymi poziom i mechanizmy uczestnictwa, dostępność informacji, wiedzę o możliwościach uczestnictwa, kontekst polityczny i dominujące czynniki społeczno-ekonomiczne. Istnieje już na ten temat coraz obszerniejsza literatura – jednak zagadnienie wciąż wymaga pogłębionych badań i analiz.

W ramach seminarium odbędzie się prezentacja referatów zaproszonych uczestników, a następnie, powstanie wieloautorska anglojęzyczna monografia naukowa pod redakcją prof. dr. hab. Jacka Sroki i dr Joanny Podgórskiej-Rykały, której roboczy tytuł będzie brzmiał „Citizen Participation in Budgeting around the World: Practices and Impact”.

program