Konferencja Naukowa „William James. W poszukiwaniu istoty doświadczenia religijnego”

W 2022 roku przypada 180. rocznica urodzin Williama Jamesa, a także 120. rocznica wydania „Doświadczeń religijnych”. Uznając to za dobrą okazję do ponownego przemyślenia dzieła Jamesa, Katedra Socjologii Religii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie zaprasza na poświęconą mu konferencję naukową. Konferencja nawiązuje do podobnego wydarzenia, które zorganizowaliśmy w 2020 roku z okazji przypadającej wtedy setnej rocznicy śmierci innego klasyka badań nad religią, Maxa Webera. Do dyskusji zapraszamy w równiej mierze socjologów czy psychologów, jak i filozofów czy teologów. Interesuje nas przede wszystkim to, co James miał do powiedzenia na temat doświadczenia religijnego, ale nie chcemy zaniedbywać zasadniczych związków jego refleksji nad religią z jego psychologią czy filozoficznym pragmatyzmem. Interesują nas różne, także krytyczne sposoby ujmowania dzieła Jamesa, dyskusje wokół jego spuścizny, pytania o jej aktualność. Przykładowe zagadnienia, które proponujemy jako punkty odniesienia dla konferencyjnych wystąpień, to:

1. James jako psycholog i filozof eksplorujący obszar religii i teologii – warto pamiętać, że podstawą „Doświadczeń religijnych” były Wykłady Giffordowskie, które z założenia mają dotyczyć kwestii związanych z teologią naturalną. Na ile inspirujące są Jamesowskie lektury teologów, mistyków czy religijnych wirtuozów?
2. James i jego współcześni – wzajemne oddziaływania i inspiracje. Jaką pozycję zajmuje James w ramach rodzących się ówcześnie społecznych nauk o religii? Co łączy go z innymi współczesnymi mu klasykami badań nad religią, takimi jak Durkheim czy Weber?
3. James jako spadkobierca amerykańskiego pluralizmu religijnego i ducha religijnych poszukiwań.
4. Aktualność Jamesowskiej koncepcji doświadczenia religijnego. Kiedy w 2000 roku Charles Taylor wygłaszał swoje wiedeńskie wykłady poświęcone „obliczom religii dzisiaj” i będące dyskusją z Jamesem, mówił nie tylko o „niezgłębionym bogactwie” „Doświadczeń religijnych’, ale także o swoim wrażeniu, że „ta książka mogła zostać napisana wczoraj”. Czym James może zainspirować współczesnego psychologa, socjologa albo filozofa religii?
5. Pragmatyzm Jamesa a jego badania nad doświadczeniem religijnym i poglądy na temat miejsca religii w życiu człowieka.
6. James i problem relacji między religią a nauką.
7. James w Polsce – w jaki sposób myśl Jamesa, zwłaszcza jego badania nad doświadczeniem religijnym, została „przetrawiona” na gruncie polskim? Jak może inspirować w katolickim kontekście kulturowym?

Konferencja odbędzie się 26–27 maja 2022 roku w Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie. Ze względu na sytuację epidemiczną przewidujemy zdalną formę obrad.

Językami konferencji są polski i angielski.